به منظور اطمینان از عملکرد روغن ترانس در مقایسه با استانداردهای امروز باید آن را مورد آزمایش قرار داد. استانداردها و رویه‌های تست از طریق استانداردهای گوناگون بین المللی تعریف شده‌اند که اغلب آن‌ها توسط ASTM تنظیم شده است. تست روغن شامل اندازه گیری ولتاژ شکست همراه با دیگر خصوصیات شیمیایی و فیزیکی روغن به واسطه تجهیزات تست قابل حمل و یا در آزمایشگاه است. با یک آزمایش مطلوب، طول عمر ترانسفورماتور افزایش یافته و نیاز به هزینه تعویض را کاهش می‌دهد. مرسوم‌ترین مواردی که بایستی در زمان انجام انواع تست روغن ترانسفورماتور به آن توجه داشت از قرار زیر است:

  1. ولتاژ شکست
  2. آب محلول در روغن
  3. اسیدیته
  4. تانژانت دلتا
  5. کشش سطحی
  6. اندازه‌گیری مواد بازدارنده روغن
  7. گوگرد خورنده
  8. PCB
  9. گازهای محلول در روغن
  10. فورفورال

 

 

این آزمایش‌ها به تعیین عدم تمیز بودن روغن کمک کرده و یک پایه از خصوصیت را ایجاد می‌کند که باید به صورت دوره‌ای اندازه‌گیری شوند. اگرچه تعداد بسیاری تست وجود دارد، اما گران هستند. از این رو بهتر است از آن‌ها به عنوان یک ابزار عیب شناسی به منظور پیدا کردن عیب‌های ترانس در زمان انجام تست‌های پایه استفاده نمود.

دفعات انجام تست‌های پیشنهاد شده به قدرت و ولتاژ بستگی دارد. چنانچه نتایج ناشی از تست بعضی از پارامترها را قرمز و خطرناک نشان دهد، دفعات انجام تست (فرکانس انجام تست) آن افزایش می‌یابد. حتی اگر هزینه آزمایش زیاد باشد، هزینه را بایستی با هزینه تعویض ترانسفورماتور و قطعی مرتبط با از دست دادن ترانسفورماتور مقایسه نمود. در ادامه به معرفی هر یک از تست‌های بالا می‌پردازیم. آزمون‌های مهم روغن ترانسفورماتور دارند عبارتند از:

مرسوم‌ترین مواردی که بایستی در زمان انجام انواع تست روغن ترانسفورماتور به آن توجه داشت.

 


ولتاژ شکست


کاهش استقامت عایقی می‌تواند باعث شکست عایقی ترانسفورماتور و خطا بر روی ترانسفورماتور شود. کاهش ولتاژ شکست روغن یکی از مهم‌ترین علل سوختن ترانسفورماتورهای توزیع شبکه است. به علت نقطه اشتعال و نقطه آتش پایین روغن عایقی، خطای ترانسفورماتور می‌تواند آتش سوزی در پی داشته باشد. از آنجا که مطابق استاندارد IEC و استانداردهای ملی ایران انجام تست‌های روغن بر روی تمامی ترانسفورماتورهای بیشتر از KVA ٢۵ ضروری است، در صورت بروز هر گونه خطا و آتش سوزی بر روی ترانسفورماتور، که حاصل از عدم انجام تست روغن باشد، مسئولیت آن از نظر قانونی بر عهده بهره بردار ترانسفورماتور است. 

 

 

 

آب محلول در روغن


آب محلول در روغن با توجه به میزان آب و دمای عایقی سیستم و شرایط روغن می‌تواند مقادیر زیر را تحت تاثیر قرار دهد:

  • ولتاژ شکست روغن
  • عایق کاغذی
  • روند پیری عایق مایع و کاغذی

در نتیجه آب موجود در عایق مایع و کاغذی تاثیر بسیاری بر شرایط بهره برداری و عمر ترانسفورماتور دارد. وجود آب در عایق ترانسفورماتور به علت دو منبع مهم جذب رطوبت از محسط و تخریب عایقی است.

 

اسیدیته

 

این تست را می‌توان آزمایش مقدار اسید و یا مقدار خنثی نام گذاری کرد. وجود اسید در روغن ناشی از اکسیداسیون روغن در سرویس است. اسیدهای چرب ارگانیک برای سیستم عایقی مضر بوده و می‌تواند موجب خوردگی آهن در زمان وجود رطوبت در روغن شود. با افزایش مقدار اسید سرعت فاسد شدن روغن نیز افزایش می‌یابد. در شرایط اسیدی تولید لجن (رسوب) نیز غیر قابل اجتناب است.

 

 

تانژانت دلتا


ضریب تلفات عایقی تانژانت دلتا و مقاومت ویژه دو فاکتوری هستند که به وجود آلودگی‌های قطبی محلول در روغن و فرآورده‌های حاصل از پیری بسیار حساس می‌باشند. تغییرات ایجاد شده در میزان آلودگی‌های روغن، حتی چنانچه مقدار آن بسیار پایین و در حد تشخیص دستگاه تست باشد را می‌توان با اندازه‌گیری این شاخص‌ها، تحت نظر گرفت. بازه مجاز این فاکتور‌ها، بسیار به نوع ترانسفورماتور بستگی دارد.

مقدار بالای ضریب تلفات عایقی یا مقدار پائین مقاومت ویژه، تلفات عایقی و یا مقاومت عایقی ترانسفورماتور را به شدت تحت تاثیر قرار می‌دهد. ارتباط معکوسی بین ضریب تلفات عایقی و مقاومت ویژه وجود داشته که در پی کاهش مقاومت، ضریب تلفات عایقی افزایش می‌یابد. به طور معمول نیازی به انجام هر دو تست بر روی روغن نبوده و اغلب آزمون ضریب تلفات عایقی رایج است. مقاومت ویژه و ضریب تلفات عایقی به دما و رطوبت وابستگی بسیاری دارند.